Disparoni cinsel etkileşim ve cinsel ilişki sırasında acı duyma olarak tanımlanır. Vajinaya girişte, girdikten sonra, orgazm sırasında veya penisi vajinadan çıkarttıktan sonra görülebilir. Kısa veya uzun süreli olan ağrı yanma hissi, kramp veya sancı şeklinde yaşanır. Vajina yüzeyinde, vajinal kanalda veya vajina derinliklerinde olabilir. Batıda yapılan bir araştırma 18-64 yaş arası kadınların %16’sı son üç ayda ve %7’si görüşme sırasında cinsel ilişki sırasında acı duyduğunu aktarmıştır. Diğer bir araştırma kadınların yaklaşık %3’ünün düzenli olarak cinsel ilişkide acı çektiğini ortaya koymaktadır. Özellikle cinsel hayatın başında genç kadınlar acı duyma riski taşırlar. Fakat kadın cinselliğinde hayat boyu acı çekme olasılığı vardır. İlk cinsel ilişkide, regl dönemlerinde ve doğumda acı duyma olasılığı örnek olarak verilebilir. Buna bağlı olarak kadın cinsel ilişki sırasında duyduğu acıyı algılamada ve diğer acı yaratan durumlardan ayırt etmede zorlanmaktadır.
Disparoni birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkar. Cinsel organların yapısında görülen bozukluklar, cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve bu hastalıklara bağlı lezyonlar, psikolojik veya ilişkisel sorunlar cinsel ilişki sırasında acı duyma nedenleri olabilir.
Özellikle her hangi bir nedenle başlayan cinsel ilişkide acı duyma durumu kadında sonraki cinsel ilişkilerinde tekrar acıyacak beklentisi doğurmaktadır. Bu öngörü aşırı kaygıya neden olmakta ve kadın hem kendini kasmakta hem de cinsel etkileşimi erotik haz veren süreç olarak algılamakta zorlanmaktadır. Bunun yerine acı ve korku dolu işkenceye dönüşmüş bir durum ortaya çıkmaktadır. Cinsel ilişkiye mecburiyetten girmektedir. Bazıları cinsel ilişkiyi tamamen reddetmektedir. Özellikle korku ve kaçınma kadında fizyolojik uyarılmayı azaltmakta ve vajina kuru kalmaktadır. Bu şartlarda vajinaya giriş denemeleri duyulan acıyı daha fazla hissetmeye neden olmaktadır. Acı veren durum ortadan kalksa da kadın cinsel ilişkiyi acı ile ilişkilendirmekte, şartlanma gerçekleşmekte ve cinsel ilişkiden kaçınmaktadır. Cinsel ilişki korku yaratan bir fobiye dönüşmektedir.
Disparoni nasıl tedavi edilir?
Cinsel ilişki sırasında cinsel organlarda tekrar eden ağrı tıbbi müdahale, psikoterapi ve cinsel terapi içeren çok disiplinli bir yaklaşımla tedavi edilir.
Öncelikle organlarda mevcut bozukluk veya hastalık ele alınır ve gerekli tıbbi müdahaleler yapılır. İlaç, vajinayı kayganlaştırıcı ürünler veya cerrahi müdahale gerekebilir.
Bununla birlikte, tıbbi tedaviden sonra olası cinsel ilişki korkusu ve kaçınma davranışı psikolojik ve cinsel terapi teknikleriyle el alınır. Kadının “acıyacak korkusuna” karşı koyabilmesi için kademeli olarak “en az korku yaratan durumdan” vajinaya girişle birlikte “en çok acıyacak korkusu yaratan duruma” kadar korkuyu yönetme çalışmaları yapılır. Vücutta ve cinsel organları çevreleyen kaslarda kasılmayı azaltmak ve ilgili bölgeleri rahatlatmak için nefes ve kas gevşetme egzersizleri yapılır.
Disparoni problemi olan kadınlar cinsel etkileşimi haz olarak algılamak yerine acı ve somatik durumlara odaklanırlar. Kadını bu durumdan çıkarmak için cinsel terapiye başvurulur. Cinsel terapi kendini kadın hissetme, vücudunu ve eşin vücudunu erotize etme, cinsel etkileşimden haz ama ve cinsel etkileşimi arzulama konularıyla ilgili bilgi ve egzersizler aktarır.
Bütün tedavi süreci kadına haz merkezli cinsellik yaşama yetisi kazandırır. Sorun yaşayan kadınların hekim, psikolog veya cinsel terapiste başvurmaları gerekir.
