İrfan Şen

Edebiyat ve sanat niçin var?

İrfan Şen

Yapılan, yapılabilecek, düşlenen, hissedilen, istenilen veya istenmeyen her şeyi güzel söyleme yöntemidir edebiyat.

Güzel sanatların söze en yakın olduğu yerdir.

 

İbn Rüşd derki; "yeryüzünün ahengi güzel sanatlara tabidir." Güzel sanatların anlatımı ise edebiyat'a diye tamamlamak istemişimdir hep.

Yaşadığımız hayattan memnun olalım olmayalım, bunu ifade etmenin (fakat en iyi, en duygusal, en içten) yollarını arıyoruz. Peki bunu niçin yapıyoruz?

 Yanlış anlaşılmamak için mi? Yoksa öyle olmadığımız halde öyleymişiz gibi görünmek için mi?

İnsan söylemeye başladığı günden beri demagojiye prim vermiştir.

Bir olayı, bir duyguyu, bir eseri en iyi yaşayan, hisseden, yapan değil; en iyi ifade edebilen öne çıkmıştır. Bu sebeple dilimize girmiş "edebiyat yapma" diye bir deyim oluşmuştur.

Yapabileni yapamamış gibi gösterebilen, yapamayanı yapmışların en ihtişamlısı haline çevirebilen de edebiyattır. Sözü kalıcı hale getirip yıllar sonraya miras bırakan edebiyat sayesinde biliyoruz bin yıllar önce yaşanan, söylenen ve yapılanları.

Evet, önce söz vardı; lakin o söylemi, yazıp çizip aktarımı olmasaydı, söz de kılıçtan keskin olmazdı.

Edebiyat sanatın yeryüzündeki en net ifade şeklidir.

İyi olanı kötü söylemek, kötü olanı iyi söylemek bu sanatın en belirgin özelliği olsa da; kararınca söylemekte mümkündür. İşte edebiyatın ve sanatın içinde gün geçtikçe beliren akımların ihtiyacı bu sebeptendir.

"Hümanizm, Rönesansçılık, Klasizm, Romantizm, Realizm, Naturalizm, Parnasizm, Sembolizm, Sürrealizm (gerçeküstücülük), Empresyonizm (izlenimcilik), Ekspresyonizm (dışavurumculuk), Kübizm, Fütürizm (gelecekçilik), Egzistansiyalizm (varoluşçuluk), Dadaizm, Letrizm (harfçilik), Pozitivizm (olguculuk), Modernizm, Postmodernizm."

Bütün bu sebeplerdendir ki; bunca romana, bunca şiire, bunca resime, bunca mimariye, bunca yaşantıya, hikayeye, mesele rağmen hala yazmaya ve daha iyisini yazmaya gayret ediyoruz. Edebiyat yaşam kadar uzun ve bir o kadar kısadır.

Ve bence tek gayesi vardır; hayatı güzelleştirmek?