İngiltere’nin 1800’lü yıllarda kendilerine musallat ettiği uyuşturucu maddesi yüzünden pek çok vatandaşını kaybeden, yıllarca iç savaşlar ile uğraşıp zar zor ayakta durmaya çalışan ve tarım ekonomisinden sosyalist topluma geçmek isterken milyonlarca yurttaşının ölümüne sebep olan ‘Hanedanlıklar Diyarı Çin’, ancak 78-92 yılları arasında iddialı bir ekonomik devrim yaparak, girift geçmişinden yavaş yavaş kurtuldu.
Ve bugün başarıları ile hem ekonomide, hem teknolojide hem de siyasette heyula gibi yükseldi ve dünyanın merkezine konuşlanan birkaç ülkeden biri olmayı başardı!
Bu gücünü, özellikle 90’lı yıllardan sonra uyguladığı fasonculuk uygulamalarından alan Çin,‘başka ülkeler tasarlasın, biz üretelim’ diyerek geldi bu günlere. Bu fasonculuk o denli etkili oldu ki, pek çok marka devi üretim atölyelerini Çin’e taşıdı, büyük Yahudi şirketleri yatırımlarını Çin’e kaydırdı ve binaenaleyh dünkü uyuşturucu bataklığı, bugünkü‘Asya İmparatorluğu’na dönüştü.
Öyle ki günümüzde maske gibi bir bez parçası için(!) tüm dünya ihtiyaç içinde kıvranıyorken, Çin diğer sektörlerde olduğu gibi maske krizinde de başat bir rol üstlenmiş durumda.
Hatırlayalım. İsveç sağlık şirketiMölnlycke,Nisan başında İtalya ve İspanya’ya gönderilmek üzere, Çin’den maske satın aldı. Bu maskeler Fransa üzerinden ülkeye ulaşacaktı. Sonra ne oldu? Fransa maskelere el koydu.Mölnlyckeşirketinin genel müdürü Richard Twomey,“Fransa, sağlık ürünleri ihracatını yasakladı. Kendi malı olmadığı halde maske ve eldivenlere el koydu. Bu son derece rahatsız edici, yakışıksız bir hareket.”diyerek Fransa’yı üstü kapalı gaspçı ilan etti. 4 ülkenin karıştığı bu kavga, günlerce sürdü. Ve sonuç? Maskelerin sadece bir kısmı İtalya ve İspanya’ya ulaştı.
İsviçre ise benzer durumu Almanya ile yaşadı. Almanya, İsviçre’ye gidecek 240.000 adet maskenin ihracatına izin vermedi ve maskelere el koydu. Ancak bu ‘eden bulur’ karması sonradan Almanya’nın başını ağrıtacaktı. Çünkü Almanya’nın Çin’den sipariş ettiği maskelere, Amerika el koyacak, bu yüzden Almanya, Amerika’ya‘Modern Korsan’ bile diyecekti.
Yine Çin’den İtalya’ya gelecek olan koruma kıyafetlerinin Çekya tarafından zapt edilmesi ve Fransa’nın Çin’den sipariş ettiği maskeleri, 3 kat fazla para ödeyerek Amerika’nın katakulli ile alması bu vakanın diğer örnekleri…
Peki madem Avrupa’da şu sıralar büyük birmaske krizi ya damodern korsanlık yaşanıyor, o zaman bu büyük devletler maskelerini kendi üretse ya?!
Üretemezler! Üretseler de, maske ihtiyacına yetişemezler.
Çin’in fasonculuktaki başarısını ve nasıl gözde bir üretim merkezi olduğunu artık biliyoruz. Çin, varsıl hammaddesi ve ucuz iş gücü ile bunu başarırken, diğer taraftan Avrupa ülkelerinin imalat gücünü hem azaltmış hem kısıtlamış oldu. Şu an Avrupa’daki üretim atölyeleri, tam da bu durum yüzünden maske ihtiyacının içinden çıkamıyor. Ve son kertede ithalata sığınıyor.
Artık ürettirmenin değil üretmenin makbul olduğu bir çağdayız. Korona ise bu işi fena tetikledi. Türkiye’de imalatın mebzul miktarda artacağı ve değer kıymet göreceği umudu ile…
