Prof. Dr. Ramazan ÖZÇANKAYA

Aldatma ve aldatılma

Prof. Dr. Ramazan ÖZÇANKAYA

Aldatma insanlığın hamurunda olan bir şeydir. Aldatma ve aldatılma biri diğerinin neticesidir. İnsanoğlunun istenmeyen eylemleri nedeniyle hissettiği mahcubiyet, kirlenmişlik ve günahkarlık duyguları ile baş etmek, psikolojisini rahatlatmak için bir çok mekanizmaya başvurur. Başvurulan mekanizmaya göre psikolojik semptom ve belirtiler kolektif ceza şekillerini ortaya çıkarır. Aldatmanın hedefine göre aldatma ve aldatılma çeşitlenir. Allah’ı aldatmak, kendini aldatmak ve eşini aldatmak kabaca insanın zihninde ve toplumda belirginleşen aldatma ve aldatılma şekilleridir. Aslında her günah, her suç ve her yanlış bir aldatmadan ibarettir. Bu yazımızda eşlerin birbirini aldatmasından söz edeceğiz.

Her zaman gündemde olmasına rağmen konunun ortalıkta açık tartışılır hale gelmesi zamanımız insanının ahlaki değerlere bağlılığının zayıflayıp kendini ‘’haz’’ ilkesine göre konumlandırmasındandır. Bunun adı sonuna kadar git, her şeyi özgürce yaşa şeklinde sloganlaşmıştır. Oysa ki insan kontrol ettiği kadar insandır. Kontrolsüzlük hastalıktır. Hangi psikiyatrik hastalığı ele alırsak alalım bir şeyin kontrolsüzlüğü onun hastalığıdır. Örneğin şekerin kontrolsüzlüğü diyabet, tansiyonun kontrolsüzlüğü hipertansiyon, yemenin kontrolsüzlüğü obezitedir. Şizofrenide düşünce duygu ve davranıştan ve sosyal çevreden bağını koparır kendine has bir orijinaliteye saplanır. Psikodinamik açıdan alt benliğin (primitif, iç güdüsel, hayvani) egemenliğine teslim olması olarak açıklanır. Yani ölçüsüzlük ve kontrolsüzlüktür. Depresyon ise makul şekilde yaşanmayan duygu durumun kontrolsüzlüğüdür. Eskiden duygu durum bozukluklarına hipertimik bozukluklar denmesi bundandır. Aldatma da daima ne ile ilgili olursa olsun din ile aldatmak, kendini aldatmak, otoriteyi aldatmak, eşini aldatmak daima psikatrik bir hastalıktır. O nedenle kişinin psikolojisindeki muvazenisizlik, kuralsızlık ve dengesizlik sonucu gerçekleşir. Doğru ve sağlıklı tarafı olan bir aldatma şekli asla yoktur.

Zamanımızda aldatmaların görünür hale gelmesi sanal dünyada sanatçı diye geçinen hasta tiplerin boy göstermeleri kadının iş hayatında daha görünür hale gelmesi, erkeğin karşı cinse ulaşma olanaklarının kolaylaşması, kadın rolünün toplumda daha etkin hale gelmesi sayılabilir. Bizim gibi toplumlarda aldatmadan bahsedilirken erkeğin akla gelip adeta toplumsal onayla ödüllendirilmesi gibi etkenler önemlidir. Bizim toplumda erkeğin aldatmasıyla kadının aldatmasının psikolojik karşılıkları dağlar kadar büyüktür. Erkek egemen toplumlarda çok eşlilik açık ve gizli daima vardır. Toplumun yapısına meşruiyet kazandırır. Kadında olursa bu fiil aldatma olmasına rağmen erkekte olursa güçtür ve onurdur. Yine zamanımızda ilişkilerin sıradanlaşması, ilişkilere verilen değerin azalması, insanların bencilleşmesi, sadece hayat amaçlarının egolarını tatmin etme aracı haline dönüşmesi gibi etkenler aldatmaların önünü açar.

Aldatmayı kabaca tanımlarsak; var olan bir ilişkiyi  geliştirmek, pekiştirmek, yaşamı paylaşmak becerisini gösterememiş narsist kişilerin kendini yeniden ifade, dürtüsel anlık hazların mümkün olmayan sürekliliğini sağlamak için yaptığı eylemlere aldatma denir. Böylece aldatılan rencide olur bazen garip bir şekilde bir kadın gayrimeşru bir ilişkiyi kabul eder fakat duygusal bağlanma ve aşık olma kabul edilemez, incinir. Hekimlik uygulamalarında böyle durumlarla çok karşılaşmışımdır. Sonuçta her zaman aldatılma aldatılanda özgüven kaybına, beğenilmeme düşüncesine, çaresizlik ve değersizlik duygularına yol açar. Tedavide yapılması gereken önce olayı sosyal ve hukuki zemine taşınamadan sebep ve sonuçlarını profosyonelle anlamaya çalışmak, aldatmanın duygusal ve diğer psikolojik temellerini ortaya koymak gerekir. Evliliklerde sosyal medyada dillendirildiği gibi mutlaka aldatma olacak diye bir şey yoktur. Çok uzun sürmesine rağmen hiç monotonlaşmamış evlilikler söz konusudur. Genellikle erkekler fiziksel gerekçelerle kadınlar ise umutsuzluk gibi psikolojik gerekçelerle aldatma yoluna başvururlar. Hepsinde altta boşluk ve anlamsızlık duygularıyla baş etme yatmaktadır. Zamanımızda kadınların fiziksel çekicilikleriyle var olmaya çalışmaları ve endüstriyel reklam aracı olarak kullanılmaları hem erkeği hem de kadını zor durumda bırakır. İnsani kimliklerle varlıklarını sürdürme gibi kaygılar artık geri plandadır. İlişkilerde sevgi, saygı ve güven duygusu yerini artık daha basit moda kavramlara bırakmıştır. Sağlam  bir milletin temel taşı olan aile kurumu tehlikededir. Boşanmalar neredeyse sıradanlaşmıştır.

Çevrede, model kişilerde aldatmanın sıklaşması öğrenmeyle model alma, farklılık arayışı, cinsel veya duygusal tatminsizlik, eş ie ilgili fiziki ve/veya psikayatrik sorunlar (kişilik bozukluğu, depresyon maniği ve parafililer) aldatmanın sebepleri arasındadır.

Psikiyatrist veya psikoterapist aldatmaya sebep olabilecek psikolojik durumları ortaya koyup eşleri ayrı ayrı psikoterapiye almalı sonrada ilişkinin psikolojisine odaklanmalıdır. Psikiyatrik sorunlar için psikoterapiyle birlikte ilaç tedavileri söz konusu olabilir. Böylece aldatmanın önüne geçilebileceği gibi eşler sadık eşe dönüşebilirler. Bir çok danışanda başarı sağlanmıştır. Bize boşanmak için gelen şuanda mutlu ve sıcak evlilikleri devam eden bir çok insan vardır. Aldatmada alkolün sorumluluğunu da unutmamalıdır. Alkolle mücadele evliliklerin mutluluk ve sıhhati için önemlidir.

Bir çok aldatma şeklinden bahsedilebilir. Sanal aldatma; hayatında her yönden sadık olması gereken biri varken, sanal ortamda özel paylaşımlarda bulunup özel ve gerçek heyecanların yaşanması olayıdır. Bazen aldatma sadece duyularla sınırlı kalır. Bunun sebebi partnere fiziksel ve zihinsel uzaklık, ulaşılamazlık, ilişkilerde mutsuzluk, hayranlık, heyecan arayışı, fiziki yetersizlik duyguları duygusal aldatmalara yol açar. Bize göre karşıt cinsle arkadaşlık flörtöz bir ilişkidir. Bu durum karşılıklı beğeni ve ilgiyle ilişkilidir. Paylaşımlar somutlaşmadığı zaman aldatma olarak kabul edilemez. Fakat bir çok bilim adamına göre özellikle erkek te karşı cinsle ilişkide temel dinamik cinselliktir. Bu nedenle de erkek kadına baskınlık kurmak, muhtaçlık duygusundan kurtulmak için aldatabilir. Kadında ilgi ve sevgi kazanmak, gizli öfkenin gösterilmesi şeklinde aldatma söz konusu olabilir.İleri yaşlardaki aldatmalar ‘’ben ölmedim’’ gösterisidir.

Depresif kişiler bazen değersizlik, yetersizlik düşünceleriyle baş edebilmek için aldatmayı seçebilirler. Bu nedenle bazı aldatmalar depresyon belirtisidir. Tam tersine manik hastalar psikomotor hızlanmanın bir parçası olarak cinsel kamçılanma yaşarlar. Bunun sonucu olarak kaotik cinsel yaşantılar yanında aldatmalarda görülür. Özetlemek gerekirse aldatma daima patolojiktir. Altta yatan patolojiler şöyle özetlenebilir.

-Kontrol etme, otorite kurma

-İlgisiz ve sorumsuz eş

-Cinsel reddetmeler ve reddedilmişlik

-Pasiflik

-Bağımlı eş

-Narsizim

-Kişilik bozuklukları, duygu durum bozuklukları

-Model alma, öğrenme

Aldatılan kişide psikolojik fenomenler ise özetle; değersizlik, pişmanlık, suçluluk, öfke, çaresizlik ve güçsüzlüktür.

Tecrübeli bir psikiyatrist aldatmaya neden olan bir psikolojiye çare üretebildiği gibi aldatılanada çare üretebilir. Yeter ki sorunun çözümü için eşler bir araya gelip psikiyatrik yardımı kabullensinler.

                                                                              VM MEDİKALPARK PSİKİYATRİ BİRİMİ SAMSUN

                                                                                              PROF.DR.RAMAZAN ÖZÇANKAYA