Başta meme kanseri olmak üzere kolon kanseri ve serviks kanseri gibi tarama programındaki kanserler son yıllarda rutin mamografi veya smear gibi yöntemlerin taramada yaygın kullanılması ile beraber daha erken evrede tanı almaktaydı. Kanserin daha belirti vermeden tarama yöntemleri ile tesbit edilmesi erken tanı ve kür (tam tedavi) ihtimalini artırmaktadır. Son 2 yıldır içinde buluınduğumuz pandemi sebebi ile kanser taramalarında da bir azalma meydana geldi. Hatta çok ciddi bir şikayetimiz yoksa hastaneye gitmemeye özen gösterdik. Peki bu durum kanser tanılarında gecikmeye neden oldu mu?
15 Şubat 2022'de JAMA Network dergisinde yayınlanan araştırma sonuçları pandemi öncesi dönem ile kıyaslandığında meme ve kolon kanserinde daha çok hastanın geç evrede tanı aldığını göstermiştir.
Kaliforniya'dan yapılan çalışmaya 500'den fazla hasta alındı. 2019 ve pandeminin ilk yılı olan 2020 yılında kanser tanısı alan hastaların evreleri karşılaştırıldı. 2020 yılında 4. Evrede tanı konulan hasta sayılarının belirgin arttığı görüldü. Meme kanserinde bu oran %1.9'dan %6.2'ye ; kolon kanserinde ise oran %6.7'den %19.5'e yükseldi.
Kanser tarama programları özellikle meme, kolon ve serviks kanserinde önleme ve hastalık kontrolünün en önemli parçasıdır. Biliyoruz ki geç evrede tanı konulan kanserlerde tedavi zorlaşmakta ve kansere bağlı yaşam kayıplarında artış görülmektedir. Bu ve benzeri araştırmalar pandeminin kanser tanısını geciktirdiğini gösterdiler. Dolayısı ile pandemi döneminde kanserde geç tanı ve kansere bağlı yaşam kayıplarında artış riski ile karşı karşıyayız.
Kanserde erken tanı ve kür şansını kaçırmamak için kanser taramalarımızı ertelememeliyiz.
Kaynak
