Akın Üner

TÜRKÇE'NİN KADERİNİ DEĞİŞTİREN ADAM

Akın Üner

Biz Türkler, tarihimizi yazıp okurken topla tüfekle, kılıçla kalkanla kazandığımız zaferlerden söz etmeyi seviyoruz. Şüphesiz savaş meydanlarındaki zaferlerimiz ve fetihlerimiz son derece değerli… Ancak bunları anarken kültürel cephelerde kazandığımız zaferleri bazen unutuyor, ihmal ediyoruz.

Sözün gelişi, Göktürklerin Orhun Yazıtlarını diktirmesi muhteşem bir kültürel zaferdir. Bu yazıtlar sayesinde Türk tarihi ve kimliğinin binlerce senelik geçmişini delillendirebiliyoruz.

Buna benzer bir kültürel zafer 1277’de Konya’da kazanıldı. Moğol güdümündeki Selçuklu Devletinin son kalıntılarını silen ve onun tarihi mirasını ele geçiren Karamanoğulları Beyliği, şehri ele geçirdi.

Selçuklu başkenti Konya’yı ele geçiren Karamanoğlu Mehmet Bey’in 13 Mayıs 1277’de yayınladığı fermanda, "Bugünden sonra divanda, dergâhta ve bargâhta, mecliste ve meydanda Türkçeden başka dil kullanılmayacaktır." denilmiştir.

Kuruluş itibarı ile tam bir Türk Devleti olan Selçuklular, 13. Yüzyıldan itibaren neredeyse bir Fars devleti kimliğine bürünmüştür. Sultanların adlarından kullanılan resmi dile kadar her şeyin Farsça olduğu ülkede hukuk, ticaret, kültür ve hatta ibadet dili olarak Farsça kullanılır olmuştu.

Onun mirasçısı Karamanlılar, Mehmet Bey’in yayınladığı ferman ile Türkçeyi tekrar Anadolu topraklarında hâkim dil haline getirdiler.