Bu sene altıncısı düzenlenen Karadeniz kitap fuarı, 2020 Şubatının en renkli ve faydalı etkinliği olarak bir kez daha Samsun’a değer katıp sona erdi.
Fuarı başarıyla tamamlayan Tüyap Samsun yönetimine ve çalışanlarına teşekkür ederken fuarın gelecek senelerde yaşamaya devam etmesi için bazı tespitlerimizi ve endişelerimizi paylaşmak, Samsunlu bir edebiyatçı olarak boynumuzun borcu…
Bu cümlemi okuyup da “arkadaş, fuarın ne kadar kalabalık olduğunu görmedin mi? İki yüz yedi bin insan fuara akın etmiş, sen neler yazıyorsun?” diyebilirsiniz.
Ancak kazın ayağı öyle değil, Samsun’un son yıllardaki en önemli kültür ve sosyal etkinliği olan kitap fuarımızın geleceğine yönelik bazı endişelerim var…
KİTAP SEKTÖRÜ ZORDA…
Malum, zaten pek okuyan bir millet değiliz. Son yıllarda varlığı hissedilen ekonomik sıkıntılar aile bütçelerini zorladıkça ilk vazgeçilen ne yazık ki kitap oluyor.
Buna ilave olarak, artan kâğıt maliyetlerinin fiyatlara yansımasını da eklersek sektör hızla daralmaya başladı.
Yayınevleri, çok satan yazarların bile yeni eserlerini basarken iki kere düşünüyor. Hal böyle olunca yeni edebiyatçılar filizlenemiyor. Nitelikli yeni kitap sayısında azalmalar olduğu aşikâr…
E TİCARET KİTAP FUARINI ZORLUYOR
Türkiye’de yeterince vergilendirilmeyen elektronik ticaret, bütün sektörlerde mağaza satıcılığını epeydir zorluyor. Esnaflar, kira ve personel giderleriyle boğuşurken bir tuşla “kapıya teslim” ürün getiren elektronik ticaret ağları piyasayı hızla ele geçiriyor.
Bu kitap sektöründe de böyle…
Gittikçe sayısı azalan kitapevleri, internetten satış yapan elektronik kitapçılarla ile baş edemediği için yok olma noktasına doğru gidiyor.
Bunun kitap fuarına yansıması, “ucuz kitap ümidiyle gelen” okuyucunun stant görevlilerine “internette bu kitabı daha ucuz alabiliyorum” diye çıkışması oluyor.
Oysa stant kirası, personel gideri, nakliye, otel masrafı, yeme içme derken ciddi maliyetleri olan yayınevleri, internetteki fiyatları sunmakta zorlanıyor.
Bu yılki fuara bazı önemli yayınevlerinin katılmaması ve imza günü için gelen tanınmış yazarların azalması, hep bundan…
ÇOCUK KİTAPLARI FUARI
Samsun kitap fuarına gelen ziyaretçi sayısı gerçekten yüksek… Ancak bu sene ilk defa katılımcı sayısında bir miktar azalma olduğunu gördük.
Aslında ziyaretçileri 18 yaş altındakiler/üstündekiler diye ayırmak mümkün olsaydı, muhtemelen yetişkinlerde ciddi bir azalma, çocuklarda ise artış olduğuna dair gözlemimizi kanıtlayabilirdik.
Bu tablo, stantlara da yansıdı… Çocuklara yönelik yayınevleri önemli bir hacim tutarken yetişkinlere yönelik olanlar küçülmüştü.
Bazı stantlarda test kitapları, eğitim setleri, İngilizce öğrenim ürünleri gibi aslında “kitap okuyucusu” kitlelerden çok evlatlarımızı yarış atına çeviren anlayışın mecbur ettiği tüketiciler hedefleniyor gibiydi.
Ekonomik sıkıntı içindeki vatandaşların kendilerine kitap almak yerine “bizden geçti, bari çoluk çocuk kendisini kurtarsın” anlayışıyla gezdiğini hemen anlayabiliyorsunuz.
KİTAP FUARINI YAŞATABİLMEK
Peki, bu tablo, Samsun’un göz bebeği haline gelmiş kitap fuarı için alarm çanları çalmayı gerektiriyor mu?
Henüz değil… Ama belli bazı önlemleri almak şart…
Önce Samsunlular olarak çuvaldızı kendimize batıralım: Bu işe ne kadar profesyonel bakıyoruz? Netice itibarıyla burasının bir “ticari fuar” olduğu ve sürdürülebilirliği için ekonomik dayanağının korunması gerektiğinin ne kadar farkındayız?
Her kitap fuarı yaklaşırken belediyesiyle, STK’larıyla, kültür adamlarıyla Tüyap yönetimini “ücretsiz stant” talepleriyle meşgul ettiğimiz bir gerçek…
Tam bu noktada Samsun Büyükşehir Belediyesi başta olmak üzere yerel yönetimlere bir önerimiz olsun: Gelin önümüzdeki sene, Belediyelerin stantlarında biri STK’lar, diğeri yerel yazarlara iki ayrı stant tahsis edin. Bunları günlere bölerek kendilerini ifade etmelerine fırsat tanıyın. Bu belediyelerin kamuoyu nazarında itibarını arttıracaktır.
TÜYAP yönetimine de önerimiz, tam süreli stant talep eden STK’lara sembolik ücretler koyarak ve taleplere eşit davranarak yardımcı olunması…
Lafımızı TÜYAP’ın genel merkezine samimi bir uyarıyla bitirelim…
Öyle anlaşılıyor ki Samsun’daki fuar merkezinin en çok gelir getiren faaliyeti, kitap fuarı… Öteki fuarlar hem sayıca az hem de geliri bakımından tatmin edici değil.
Hal böyle olunca kitap fuarının stant fiyatları yüksek tutuluyor tabii… Ama bu politika yanlış!
Zira elektronik ticaretin cazibesi ve kitap sektörünü zorlayan ekonomik sıkıntılar rahatsız edici boyutlarda… Birkaç yıl içinde “kâğıt kitabın yerini elektronik kitaplar” alacak belki de!
Böyle giderse burası önce çocuk kitapları fuarı haline dönüşür, sonra da cazibesini yitirerek eski havasını kaybeder.
Bu yazdıklarımı lütfen kitap dostu Samsunlu bir edebiyatçının samimi ve iyi niyetli katkıları olarak kaydediniz.
