Bir dönemin en ilgi çeken romanlarından biri olan ve Behzat Ay tarafından kaleme alınan Dor Ali, yayımlandıktan elli yedi yıl sonra yeniden kitapçı raflarındaki yerini aldı.
Sosyal gerçekçi yazarların ve köy romanlarının Türk edebiyatının bir dönemine damga vurdukları biliniyor. İşte o romanlardan birisi de Behzat Ay tarafından1962 yılında Samsun'da kaleme alınan Dor Ali'ydi. Uzun yıllardır baskısı bulunmayan Dor Ali, Gufo Yayınları tarafından tekrar basıldı.
1960'lı yıllarda geçen roman Bafra'nın bir köyünden Samsun merkeze göç etmek zorunda kalan Dor Ali ve ailesi üzerinden dönemin sosyo-ekonomik yapısına ışık tutuyor. Altmışlı yıllarda Türkiye'nin en çok göç alan vilayetlerinden birisi olan Samsun'u mekan tutan roman, yayımlandığı yıllarda büyük bir ilgi çekmiş ve beğeni toplamıştı. 1999 yılında aramızdan ayrılan Behzat Ay'ın altmışlı yıllarda Samsun'un köylerinde öğretmenlik yaparken kaleme aldığı Dor Ali 1966 yılında yayımlanmıştı.
BEHÇET NECATİLGİL'İN ÖVDÜĞÜ ROMAN
Yeni baskının kapak fotoğrafında ise 1968-69 yıllarında Samsun Cumhuriyet Meydanı'nda çekilmiş bir kare kullanıldı. Amerikan Radar Üssü'nde görev yapan Amerikalı bir askerin çektiği fotoğraf romanla bire bir örtüşüyor çünkü roman kahramanı Dor Ali köyden gelince, Samsun'da at arabacılığı yapıyor. Roman ilk yayımlandığında ünlü edebiyatçı Behçet Necatigil tarafından şu şekilde değerlendirilmişti: "Düzlek köyünden Dor Ali'nin, evini, tarlasını dağıtıp ailesiyle Samsun'a göçünü, orada arabacı ve küfeci olarak ekmeğini kazanma direncini anlatan bu köy romanında yazar, olayları toplumcu açıdan yorumlamaya çalıştığını fazlasıyla duyurur."
SAMSUN İÇİN BÜYÜK BİR KÜLTÜREL DEĞER
Mekan olarak Samsun ve Bafra'yı tutan roman bu anlamda şehir kültür hayatı için de önem taşıyor. Saathane Meydanı, Bankalar Caddesi, TEKEL Binaları ve bugün için var olmayan genelevi de içeren mekanlarıyla o yıllarda Samsun'a göç eden binlerce ailenin hikayesine de yer veriyor. Dor Ali de tıpkı Savaş ve Açlar, Islak Kentin İnsanları, Bir Gün, Reji'nin Kadınları, Bir Deliler Evinin Yalan Yanlış Anlatılan Kısa Tarihi gibi romanlar gibi Samsun'da geçiyor.