Erken emeklilik yüz binlerce vatandaşın gün aşırı araştırdığı konular arasında yer alıyor. Türkiye'de SSK, Emekli Sandığı ve Bağ-Kur sistemleri üzerinden aylık ödemeler yapılıyor.
Uzun yıllar üretim ekonomisine katkı sunan vatandaşlar 3 kurumdan biri üzerindenemekli olmak için büyük çaba sarf ediyor.
Binlerce vatandaş prim şartını yerine getirip yaş engeline takılırken, binlerce vatandaş ise yaş şartını yerine getirmesine rağmen prim eksiği nedeniyle emekli aylığı alamıyor. Prim eksiği olan vatandaşlar yıpranma payı, askerlik borçlanması, doğum borçlanması, toplu ödeme ve sigortasız çalıştığı günleri kullanarak erken emekli olmak istiyor.
Peki, erken emeklilik şartları neler? Yıpranma hakkı, askerlik borçlanması ve doğum borçlanması kimleri kapsıyor? Sigortasız günler erken emeklilik için sayılır mı?
Yıpranma payı ile çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda "fiili hizmet zammı" olarak geçen yıpranma payı ile çalışma koşullarının ağır olması sebebiyle diğer mesleklere nazaran daha fazla efor sarf edilen ve diğer mesleklerden daha fazla yıpranmaya maruz kalınan işlerde daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor.
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
YIPRANMA HAKKI NASIL HESAPLANIYOR?
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
DOĞUM BORÇLANMASI NASIL YAPILIR?
Doğum nedeniyle çalışma hayatından kopan kadınların diğer çalışanlardan geri kalmamaları için tanınan doğum borçlanması sayesinde erkek sigortalıların askerlik borçlanması gibi kadın sigortalılar da doğum borçlanması yoluyla Bağkur erken emeklilik müjdesi 2019 yılında da önceki yıllarda olduğu gibi yakalayabilirler. Bu kapsamda doğum borçlanması yapacak kişilerin sigorta başlangıç tarihinden sonra doğum yapmış olmaları gerekmektedir.
SİGORTASIZ GÜNLER SAYILIR MI?
Uzun yıllar sigortasız çalışan vatandaşlar erken emekli olabilir. Bu konuda öncelikle dava açılması gerekiyor. Davada çalışılan yıllara dair kanıtlar varsa mahkemeye sunulmalı. Aynı dönem çalışılan iş arkadaşları da mahkeme için geçerli oluyor. SGK bu konuda gerekli kararın çıkması ile primlerde değişiklik yaparak emekliliği veriyor.