Haftanın kitabında sizlere Cengiz Aytmatov'un Sultanmurat adlı kitabını tanıtacağız.
Kırgız Türkçesindeki ismi Erte Kelgen Turnalar olan kitap, Türkiye Türkçesinde Sultanmurat, Erken Gelen Turnalar ya da İlk Turnalar adlarıyla neşredilmiştir. Eser bir uzun hikâyedir ve 1975 yılında yazılmıştır.
Sultanmurat, Aytmatov'un hayatından kesitler taşır. Çünkü o da tıpkı hikâyenin çocuk kahramanı Sultanmurat ve arkadaşları gibi küçük yaştayken savaşın acılarını yaşamış ve kolhozda sorumluluk verilen çocuklardan birisi olmuştur. Eser, II. Dünya Savaşı nedeniyle yetişkin erkeklerin gitmesiyle boşalan bir Kırgız köyünde verilen tarım üretimi mücadelesini anlatır. Küçük çocuklar, geniş ama uzak bir araziyi ekmek için Aksay bölgesine gitmekle görevlendirilirler.
Sultanmurat aslında savaş ve çocuk temasını ele alan bir eserdir. Aytmatov, savaşın yalnızca cephe hatlarını ya da çatışmaların yaşandığı yerleri değil, cephe gerisini de nasıl mahvettiğini çok başarılı bir şekilde resmeder. Hasan İzzettin Dinamo’nun önemli eseri Savaş ve Açlar’daki babaları cephelere giden ve yoklukla baş başa kalan çocuklar anlatısını burada da görürüz. Kaldı ki her iki eser de yoğun otobiyografik izler taşır.
Eserde savaştan önceki mutlu zamanlardan da söz ediliyor. Babası ile şehre gidişi mesela… Ancak savaş öyle bir çökmüştür ki üstlerine, sanki ondan önce hiç yaşanmamış gibidir.
Aytmatov’un yazarlık sürecinde beslendiği kaynaklardan birisi de ünlü Manas Destanı’dır. Bu öyküde de Manas’ın atı Tulpan gibi, destandaki Ayçörek ile Semetey aşkı gibi motiflere başvurulurken, yine Kırgız mitolojisinden de istifade edilmiştir. Sınıf arkadaşı Mirzagül’e olan aşkı ise hikayeye ayrı bir hoşluk katmaktadır.
Nihayetinde, Aytmatov’un yer yer Toprak Ana esintileri de taşıyan, kendi çocukluk yıllarından çokça iz barındıran gerçekçi bir hikayesidir. Bu. İklim, tabiat ve köy şartları da yine fevkalade verilmiştir.