Jeofizik Yüksek Mühendisi Cemal Uğurtay Açıkladı! Samsun'un Kritik Bölgeleri Masada

Jeofizik Yüksek Mühendisi Cemal Uğurtay özellikle sulak, gevşek zeminli, birinci verimli tarım alanlarına dikilen çok katlı yapıların deprem anında sarsıntıyı katlayarak göçme riskiyle karşı karşıya kalacağını belirtirken, Samsun'da dikkat edilmesi gereken kritik bölgeleri değerlendirdi.

 Cemal Uğurtay'ın "Lütfen sağlam olmayan yerlerden konut satın almayın, ayrıca kiraya tutmayın" çağrısı Samsun'daki vatandaşlar için de yol gösterici oldu.

___________

🔴 Merkez İlçelerde Sıvılaşma Tehdidi

Jeofizik Yüksek Mühendisi Cemal Uğurtay'ın uyarı kriterleri Samsun'un coğrafi yapısına birebir uymaktadır.

Samsun, büyük ölçüde Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirlerinin oluşturduğu verimli alüvyon ovaları üzerine kuruludur. Uzmanlar, özellikle merkezdeki sahil şeritlerine dikkat çekiyor:

• Atakum ve Canik Sahil Şeridi: Bu bölgelerdeki gevşek ve sulak zeminler, deprem anında sıvılaşma

tehlikesi barındırıyor. Uğurtay'a göre bu tür zeminler, sarsıntının şiddetini üç ila beş kat artırarak yapıların rezonansa gelmesine ve yıkılmasına neden olabilir.

• Kritik Uyarı: Alüvyal zeminler, eski bataklık alanları veya nehir yataklarına yakın tarım arazileri üzerine inşa edilmiş çok katlı yapılarda oturan vatandaşların, binanın "Yer-Yapı Güvenlik Belgesini" mutlaka sorgulaması hayati önem taşıyor.

______________

⚠️ Kuzey Anadolu Fay Hattı ve Ladik Tehlikesi

Samsun, deprem üretme potansiyeli yüksek olan Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF) tehdidine yakındır.

• Ladik Fayı Aktif: KAF'ın önemli bir kolu Samsun'un güneyinde, Ladik ilçesinden geçmekte ve bölge için ciddi risk taşımaktadır. Ladik ve çevresi bu fay hattının doğrudan etkisine maruz kalmaktadır.
• Merkez ilçeler fay hattına daha uzak olsa da, sağlam olmayan zemin koşulları nedeniyle faydan gelen sarsıntı kent merkezinde dahi büyük bir yıkıcılıkla hissedilebilir.

______________

✅ Güvenli Alanlar Nerede? Zemin Türü Önemli

Cemal Uğurtay, genel olarak Karadeniz kıyılarını güvenli bölgeler arasında sayarken, Samsun için bu genellemenin zemin türü ile detaylandırılması gerekiyor.

• Güvenli Bölge Kriteri: Uzmanlara göre, Samsun'da güvenli yerleşim alanları, sahil ovalarının kumlu çakıllı bölgeleri yerine kayalık, sert zeminli tepelik kısımlardır. İlkadım ve merkez ilçelerin yüksek kesimlerinin jeolojik olarak nispeten kayalık bölgeleri, alüvyon zeminlere kıyasla depreme karşı daha dirençli kabul edilmektedir.
• Sonuç: Samsun'da güvenlik, ilçe adından çok yapının kurulduğu zemin türüne bağlıdır.

Uzmanların ortak mesajı net: "SAĞLAM YERDE, SAĞLAM YAPI" kuralı, can güvenliğini sağlamanın tek yoludur. Yatırımcıların ve kiracıların özellikle gevşek zeminler üzerindeki yapılar konusunda son derece dikkatli olması ve yapı denetim belgelerini incelemesi gerekiyor. Özellikle bağlı belediyelerdeki ilgili birimlerdeki yer bilimci mühendislerin projeleri yerinde incelemeri sonrası onay vermesi çok önemlidir.

⚠️ Kritik Risk Taşıyan Bölgeler (Gevşek/Alüvyal Zeminler)

Bunlar, genellikle deniz seviyesine yakın, eski nehir yatakları, bataklıklar veya dolgu alanları üzerinde yer alan ve sıvılaşma riskinin yüksek olduğu kabul edilen bölgelerdir. Uzmanların "konut satın almayın/kiraya oturmayın" uyarısının odak noktasıdır:

• Atakum:

o             Sahile yakın olan ve deniz doldurması ihtimali bulunan mahalleler (örneğin, Yeni Mahalle'nin sahil kesimleri, Denizevleri, Körfez Mahallesinin sahil kısımları).

• İlkadım:

o             Liman ve Canik tarafına doğru uzanan denize ve ırmaklara yakın düz alanlar.

• Tekkeköy:

o             Özellikle havalimanına ve denize yakın, büyük ölçüde alüvyal ova üzerine kurulu olan düzlükler. (Kat sayısı önemlidir)

Nispeten Daha Güvenli Bölgeler (Kayalık/Sert Zeminler)

Bunlar genellikle merkezin yüksek kesimlerindeki sağlam zeminlerde, eğimli arazilerde ve ana kaya üzerine kurulu olduğu kabul edilen bölgelerdir. Bu alanlarda sarsıntı kuvveti, alüvyal zeminlere göre daha az büyür:

• Atakum:

o             Altınkum'un üst kısımları ve Büyükkolpınar gibi tepeye doğru çıkan yerleşim alanları.

o             Körfez'in üst kısımları ve yüksek yamaçlarda kalan bölgeler.

• İlkadım:

o             Baruthane Mahallesi,  Kalkanca gibi ilçenin güneyinde ve tepeye doğru yükselen mahalleler.

o             Kılıçdede [Kat sayısı önemli)

• Canik:

o             Gazi Osman Paşa'nın yüksek kısımları ve daha dağlık alana doğru uzanan bölgeler.

Önemli Not: Bir mahallenin sadece "tepelik" olması, tüm yapıların sağlam olduğu anlamına gelmez. Güvenlik, daima zemin sertliği ile binanın kalitesinin birleşimiyle sağlanır.