Yusuf Demircioğlu

NECE YAZIYORUZ

Yusuf Demircioğlu

Danilo Zanna… İtalyan aşçı. Yemek programı yapıyor. Programında, derin kızartma yerine İngilizcesi “deep fry”ı kullanan yarışmacıya tepki gösteriyor.

 

“Burası Türkiye, deep fry ne demek abi?” Elin yabancısı ki; evliliği dolayısıyla artık bizden olmuş. Türkçe konusunda hassas.

 

Konuşmalarında yabancı kelime kullanmayı marifet sayanlardan kurtulamıyoruz. Türkçeyi katletmek konusunda özel çabaları var.

 

Ya yazarlarımıza ne demeli?                                                                     

Sosyal medyada yazıyorsanız neyse...
Bir gazetede köşe yazıyorsanız, Türkçeye dikkat etmelisiniz.

 

Özel isimlerde ünsüz yumuşaması sadece okunurken olur.
Türkçe yazıldığı gibi okunan bir dildir. Tek istisna, özel isimlerde ünsüz yumuşamasıdır.

Zonguldağa yazılmaz. Doğrusu, Zonguldak'a.
Zonguldak'a yazılır, Zonguldağa okunur.

 

Türkçede, -sel,-sal eki yoktur.
Her gördüğünüz kelimenin sonuna, -sel, -sal yapıştırmayın.
Finansal durum, kamusal alan, taktiksel hata vb. yanlış.
Doğrusu; finans durumu, kamu alanı, taktik hatası.                                                                  

Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu’ nun dediği gibi, ”Türkçeyi –sala bindirip sele vermeyin.”

 

İsmin -de hali bitişik yazılır. Dahi anlamında -de ayrı.
Evde bekleyenim var. İsmin -de hali.
Evde de bekleyenim var.
Dahi anlamında -de.
İsmin -de hali mi? Dahi anlamında -de mi?
Ayrım yapmak kolay. İsmin - de halinde kelimeden -de atılırsa anlam bozulur.
Ev bekleyen var. Anlam bozuldu.
Dahi anlamında - de'de anlam bozulmaz.
Evde bekleyen var.
Haydi bir ipucu daha...
İsmin -de hali, “nerede?” sorusunun cevabını verir.
Yok bir sitemim, hayatta her şey kısmet.
Nerede her şey kısmet? Hayatta.

 

Türkçede üç nokta kullanılacak yerler bellidir. Kafanıza göre her kelimenin arkasına üç nokta koyamazsınız.

Tabii amacınız üç cümleden bir köşe yazısı çıkarmaksa, o başka.
Kuralsızlık...
Almış başını...
Yürümüş...
Yanlış.
Doğrusu; kuralsızlık, almış başını yürümüş.

 

Bir ya da birden çok cümleyi bağlaç ile tek cümle haline getiriyorsanız, anlatım bozukluğuna dikkat etmelisiniz.

Ekonomi kötü ve kısa zamanda düzelmesi zor. Yanlış.
Doğrusu, ekonomi kötü ve ekonominin kısa zamanda düzelmesi zor.
Bu liste uzar gider.
Ve dostum...
Hadi sosyal medyada yazıyorsan neyse de...
Köşe yazıyorsan ,okuyacaksın.
Okumazsan, yazamazsın.

 

Bunlar işin şekil kısmı.
Daha da önemlisi şu ki; gerçekleri yazacaksın. Alt alta yaz, üst üste yaz. Dörtlük yaz, beşlik yaz.
Eğer gerçekleri yazamıyorsan senin kaleminin yeri çöp tenekesi.